اقتصاد دیجیتال

امـروزه بـا تسـلط لینـوکس بـر رایانـههـای بـزرگ و دسـتگاههـای تلفـن همـراه در سراسـر جهـان،
اسـتقبال کـرده و سـالانه ٥ از سیسـتم عامـلهـای مـتن بـاز ٤ شرکتهای هوشمندی مانند آی بـی ام
صـدها میلیـون دلار صـرفهجـویی کـرده و از سـختافـزار و خـدمات، میلیاردهـا دلار درآمـد کسـب
بـر روی ژنـوم انسـانی بـه صـورت مشـترک براسـاس قـانون ٦و٧ میکنند. شـرکتهای بیوتکنولـوژی
مالکیت معنوی همکاری کردند. نایک ۴۰۰ حق ثبت اختراع به GreenXchange اعطا کرد. بـا
این اعتقاد که “جزر و مد همه قایقها را بلند میکند.” در صـنایع مختلـف از داروسـازی گرفتـه تـا ساخت خودرو، رقبا شروع به تقسیم برخی از مالکیتهای معنـوی خـود بـهعنوان گـامی در جهـت
بهبود صنایع و افزایش شانس بقای خود میکنند.
شرکتها میآموزند که همهی مالکیتهای معنوی یکسان نیستند. برخـی از مالکیـتهـای معنـوی
باید محافظت شوند، در حالی که برخی دیگر بایـد بـه صـورت عمـومی مـورد اسـتفاده قـرار گیرنـد.
مانند شرکت آی بی ام که در هزینهها صرفهجویی میکند و با اشتراکگـذاری، توانمنـدیهای خـود
را افزایش میدهد و سپس در سطوحی بالاتر به رقابت مـیپـردازد، کـه همگـی ایـن کارهـا بـه نفـع
سهامداران شرکت است. من تخمین میزنم اگر شرکت آی بی ام به جای اسـتقبال از لینـوکس، بـه
مبارزه با آن میپرداخت، درآمد و ارزش بازاری شرکت در حدود یکسوم ارزش امروزش بود.
٨ مشتریان این همکاری جدید را دوست دارند. آنها کالاها و خدمات را بصـورت یکجـا از گروپـون
بهتـرین هتـلهـا را ٩ خریداری میکنند. آنها با به اشتراک گذاشتن اطلاعات خود در تریـپ ادوایـزر
پیـدا مـیکننـد. آنهـا از ١٠ پیدا میکنند و همچنین بهترین رستورانها را از طریق سایت رسـتورانت
بـه یکـدیگر وام میدهنـد و بـا شـرکتها ١٢ ماننـد کـامیونیتی لنـد ١١ طریق بانکهای نظیر به نظیر
گرفتـه تـا تبلیغـات ١٣ همکاری میکنند و به نوآوری در تولید همه چیـز از تـی شـرتهـای تـرد لـس
کمک میکنند. ١٤ دوریتوس سوپرباول
در دوران سرمایهداری، دولتها هنوز مهم هستند. این تصور که بهترین دولت به معنای نبود دولت
اسـت، احمقانـه اسـت. بـا ایـن وجـود بوروکراسـیهـای دولتـی میتواننـد در بسـیاری از حوزههـا
محدودتر باشند. دو دهه است که مفهـوم “بـازآفرینی دولـت” بـرای یـک دولـت بهتـر شـکل گرفتـه
است.

امروزه به دلیل تحولات اجتماعی، زمان اجرای این ایده فـرا رسـیده اسـت. بـه دلیـل بحـران
بدهیهای دولت در اروپا و آمریکا و در سایر منـاطق غربـی، کشـورها خواسـتار تغییـرات بنیـادین
دولـت هسـتند. رسـانههـای اجتمـاعی نـه تنهـا شـیوه نـوآوری و ایجـاد کالاهـا و خـدمات را تغییـر
میدهند، بلکه میتوانند نحوه خلق ارزش عمومی در جوامع را نیز تغییر دهند.
دولتها میتوانند به مولفهای قـوی از اکوسیسـتم اجتمـاعی تبـدیل شـوند کـه افـراد، اجتماعـات و
مشـاغل را بهـم پیونـد مـیدهـد – نـه بـا جـذب مسـئولیتهـای جدیـد یـا ایجـاد لایـههـای اضـافی دیوانسالاری، بلکه از طریق تمایل به باز کردن فرآیندها و دادههای بسـته شـده قبلـی بـرای ورود و
نوآوری گستردهتر. به عبارت دیگر، دولت به بستری برای ایجاد خدمات و نوآوری اجتماعی تبدیل
میشود. دولت منابع را فراهم میکند، قوانینی وضـع میکنـد و اختلافـات را حـل میکنـد، امـا بـه
شهروندان، بخش غیر انتفاعی و بخش خصوصی اجازه میدهـد تـا در امـور کـلان مشـارکت کننـد.
این منجر به تغییر تقسیم کار در جامعه در مورد چگونگی خلق ارزش عمـومی میشـود و همچنـین
وعده حل بحران بدهی را با خود دارد.
اما گرچه وجود ثروت خصوصی و نیروهای بازار ضروری است، اما متاسفانه برای بـه پـیش بـردن
به درستی بیان میکند که، نیروهای کارِ ناکارامد ١٥ اقتصاد و جامعه ناکافی هستند. جنبش اشغال
در بازار فاجعه به بار است. بانکها به دلیـل ضـعف مقـررات، همـراه بـا زیـادهخـواهی، منجـر بـه
کاهش اقتصاد جهانی شدند. شکاف طبقاتی در جامعـه در حـال افـزایش اسـت و دولتهـا روابـط
خوبی با شرکتهای بزرگ دارند که به نظر میرسـد ایـن رابطـه مـانع مـیشـود تـا فعالیـت آنهـا در
جهت منافع عمومی حرکت داده شود.
بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ پیوستگی جهان امروز را به نمایش گذاشت. ما باید همکاری متقابـل
را از طریق تقسیم کـار جدیـد در میـان چهـار رکـن اساسـی جامعـه تشـویق و اجـرا کنـیم: تجـارت،
دولت، بخش مدنی و رکن جدیدی تحت عنوان “شهروندان فعال با بهرهگیـری از اینترنـت”. دیگـر
جایی برای یکسونگری وجود ندارد. بخشی از فلسفه “اجتماعی” آن است که تجارت نمیتوانـد در
جهانی شکست خورده، به موفقیت برسد.
وارن بافت هنگامی که پیشنهاد بستن راههـای فـرار مالیـاتی بـرای شـرکتهـا و ثروتمنـدان را داد،
سوسیالیست خوانده شـد. بیـل گیـتس بـا نظـم بخشـی بـه دارایـیهـای عظـیم شخصـی خـود بـرای
اثرگذاری و ایجاد جهـانی بهتـر تـلاش نمـود. مـدیران هوشـمند کسـبوکارها دریافتـهانـد کـه هـدف
شرکتها فراتر از کسب درآمد برای سهامداران آنهـا اسـت. برخـی از رهبـران سیاسـی نیـز از مـدل
دموکراسی عصر صنعتی تغییر جهت میدهند. رویکرد “شما رأی میدهیـد، مـن حکومـت مـیکنم”
منسوخ شده و شهروندان بـه طـور فزاینـدهای ریـزبین هسـتند. امـا تجربیـات بـا دموکراسـی عصـر
دیجیتال در حال رشد است. از جلسات مجازی شورای شهر، چالشها، طوفان مغـزی دیجیتـال و
ابتکارات دادههای باز، تا دولتها؛ همه در تلاش هستند تـا شـهروندان را درگیـر توسـعه ایـدههـای
جدید و حل مشکلات جامعـه کننـد. سـرمایهداری رویکـرد متفـاوتی بـه مقرراتگـذاری دارد. بـرای
شروع، رهبـران کسـبوکار از قـوانین بـه خـوبی اسـتقبال میکننـد و درک میکننـد کـه بازارهـا با پایههای قوی و مقرراتِ مناسب عملکرد خوبی دارند. بهعنوان مثال، بانکهای کانادایی از بحران
وامهـای رهنـی و عواقـب ناشـی از آن بـه دلیـل محـیط نظـارتی کـه موجـب جلـوگیری بانکهـا از
مشکلات میشود؛ اجتناب کردند. نتیجه این است که امروز چهار بانـک از بزرگتـرین بانـکهـا در
آمریکای شمالی کانادایی هستند و از بیست بانک بزرگ با ریسـک پـایین، شـش بانـک کانـادایی
هسـتند. اکثـر تحلیلگـران و اقتصـاددانان متفکـر فکـر مـیکننـد کـه تومـاس پیکتـی در مـورد رشـد
نابرابری اجتماعی درست میگوید. بنـابراین مکـانیزمی بـرای کمـک بـه جامعـه بـرای تقسـیم بهتـر
ثروت مورد نیاز است. ما نمیتوانیم قرن جدید را با تقسیم ثروت، جامعهای تحت سلطه سلسلههـا
و خاندان های پادشاهی و حذف یک طبقـه متوسـط بپـذیریم. در میـان سـایر مـوارد، ایـن فرمـولی
برای آشوب اجتماعی یا حتی بدتر از آن است.